مهریه مال معین یا چیزی است که قائم مقام مال به شمار می رود که در عقد نکاح بر ذمه مرد قرار می گیرد و در صورت مطالبه زن ، شوهر مکلف است آن را بپردازد و این حق ارتباطی به طلاق و نفقه ندارد .

چگونگی اقدام زوجه برای دریافت مهریه

اگر مهریه وجه نقد یا درحکم نقد مانند سکه و طلا باشد زن با در دست داشتن سند رسمی ازدواج و یا دایره اجرای ثبت ( مستقر در اداره ثبت اسناد محل وقوع ازدواج ) مراجعه و در فرم خاصی که در آن دایره موجود است تقاضای صدور اجراییه کند .

اجراییه به شوهر ابلاغ می شود و 10 روز مهلت داده خواهد شد تا طلب همسرش را پرداخت کند در صورتی که شوهر در این مدت دین خود را نپردازد زن می تواند با معرفی اموال و دارایی شوهر به اجرای ثبت ، تقاضا کند اموال او توقیف شود و نیز می تواند مطالباتی را که شوهر از اشخاص دیگری دارد و یا موجودی حساب های بانکی او را توقیف کند . زن همچنین می تواند تقاضای توقیف حقوق شوهر را از سازمان ها و مؤسسه های دولتی و یا خصوصی داشته باشد و تا میزان یک چهارم حقوق ( مادام که شوهر متأهل است ) و نیز یک سوم آن را ( در صورتی که زن و شوهر از یکدیگر جدا شوند و تا زمانی که شوهر زن دیگری اختیار نکرده ) توقیف کند . اگر مهریه سکه و یا طلا باشد و شوهر نتواند اصل آن را بپردازد ، قیمت روز مطالبه آنها ( روزی زن آن را از طریق اجرای ثبت و یا دادگاه مطالبه می کند ) ملاک اجرای قانونی حکم است . اگر سند ازدواج رسمی نباشد ، زن برای مطالبه مهریه خود باید از طریق تسلیم دادخواست به دادگاه اقدام کند .

مواد قانونی :

ماده 1078 – هر چیزی را که مالیت داشته و قابل تملک نیز باشد می توان مهریه قرار داد .
ماده 1079 – مهریه باید بین طرفین تا حدی که رفع جهالت آنها بشود معلوم باشد .
ماده 1080 – تعیین مقدار مهریه منوط به تراضی طرفین است .
ماده 1082 – به مجرد عقد ، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید .

مراجع مطالبه مهریه :

1- دادگاه خانواده :

زوجه می تواند با ارایه دادخواست حقوقی به دادگاه ویژه خانواده ، مهریه خود ، هزینه ابطال تمبر و حق الوکاله وکیل را مطالبه نماید و همزمان تقاضای توقیف اموال همسرش را نیز بنماید .

هزینه تمبر دادخواست مطالبه مهریه

بابت یک میلیون تومان اول مهریه ، پانزده هزار تومان تمبر و بابت مابقی مهریه به ازای یک میلیون تومان ، بیست هزار تومان تمبر الصاق می شود .

عجز از پرداخت هزینه دادرسی :

در صورت ناتوانی زوجه از پرداخت هزینه دادرسی می تواند دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را به پیوست دادخواست مهریه ارایه دهد که دادگاه بدواً به این خواسته رسیدگی و سپس به خواسته اصلی می پردازد بدیهی است زوجه ، در صورت اثبات اعسار از پرداخت هزینه دادرسی معاف خواهد بود .

2- مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت اسناد رسمی :

زن می تواند از طریق اجرای ثبت اسناد رسمی مهریه خود را مطالبه نماید به این صورت که قباله ازدواج خود را به دفترخانه محل ثبت عقد ارایه و تقاضای صدور اجرائیه نماید سپس با اجرائیه به اداره ثبت مراجعه و مهریه خود را مطالبه کند که البته به میزان نیم عشر دولتی هزینه اجرایی پرداخت می نماید که بعد این هزینه از شوهر اخذ خواهد شد که در این راستا مالی اعم از وجه نقد یا مال منقول ( ماشین – موبایل ... ) و یا مال غیرمنقول ( ملک ) توقیف می شود البته به شرط اینکه جزو مستثنیات دین نباشد .

عدم توانایی مرد به پرداخت مهریه

در صورتی که مردی مالی جهت توقیف و پرداخت مهریه نداشته باشد و مستمری بگیر نیز نباشد . زن می تواند به استناد ماده دو قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب سال 1377 تقاضای بازداشت یوم الادای وی را بنماید .
ماده2 – قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی : هرکس محکوم به پرداخت مالی به دیگری شود چه به صورت استرداد عین یا قیمت یا مثل آن را تأدیه ننماید دادگاه او را الزام به تأدیه نموده و چنانچه مالی از او در دسترس باشد آن را ضبط و به میزان محکومیت از مال ضبط شده استیفا می نماید و در غیر این صورت بنا به تقاضای محکوم له ، ممتنع را در صورتی که معسر نباشد تا زمان تأدیه حبس خواهد کرد .

حق حبس : حقی است که به زوجه تعلق می گیرد و زن می تواند بعد از عقد ازدواج ، شروع زناشویی و تمکین را منوط به اخذ مهریه نماید که در این صورت شوهر مکلف است مهریه و نفقه وی را بپردازد .

مواد قانونی :

ماده 1085 – زن می تواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط بر اینکه مهر او حال باشد . این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود .
ماده 1086 – اگر زن قبل از اخذ مهریه به اختیار خود به ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد قیام نمود دیگر نمی تواند از حکم ماده قبل استفاده کند معذلک حقی که برای مطالبه مهر دارد ساقط نخواهد شد .
موضوع : استفاده از حق حبس
برگ دادخواست به دادگاه عمومی
مشخصات طرفین: نام و نام خانوادگی ، نام پدر ، شغل
خواهان : مشخصات زوجه
خوانده : مشخصات زوج
وکیل یا نماینده قانونی: مشخصات وکیل یا نماینده قانونی

نحوه محاسبه مهریه به نرخ روز :

اگر مهریه زوجه رایج باشد براساس تبصره الحاقی به ماده 1082 قانون مدنی مصوب 29/4/76 متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تأدیه نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی تعیین می شود محاسبه و پرداخت خواهد شد و نحوه محاسبه آن بدین طریق است که متوسط شاخص بها در سال قبل ، تقسیم بر متوسط شاخص بها در سال وقوع عقد ، ضربدر مهریه مندرج در عقدنامه .

مهریه ضربدر متوسط شاخص بها در سال وقوع عقد تقسیم بر متوسط شاخص بها در سال قبل از مطالبه .
مصوبه مطالبه مهریه به نرخ روز ، کلیه مهریه های قبل از این تبصره را نیز در بر می گیرد و در مواردی که مهریه زوجه باید از ترکه زوج متوفی پرداخت شود ، تاریخ فوت مبنای محاسبه مهریه خواهد بود .

ماده 1082 – به مجرد عقد ، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید .
تبصره – ( الحاقی 29/4/1376 ) چنانچه مهریه وجه رایج باشد متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تأدیه نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می شود محاسبه و پرداخت خواهد شد مگر این که زوجین در حین اجرای عقد به نحو دیگری تراضی کرده باشند .

مثال : خانمی در سال 1382 مهریه خود را مطالبه می نماید ، تاریخ وقوع عقد سال 1360 و میزان مهریه هشتاد هزار تومان است برای تعیین نرخ روز مهریه ، شاخص یک سال قبل یعنی سال 81 را که 89/205 است را بر شاخص سال 1360 که 42/4 است تقسیم نموده و حاصل را ضربدر مبلغ هشتاد هزار تومان می نماییم ، نرخ به دست آمده مهریه قابل پرداخت است .


پی نوشت :
نویسنده : نقل از سایت دادگستری تهران